Seksizm w pracy – jak go rozpoznać i z nim walczyć?

Nie od dziś wiadomo, że płeć piękna musi mierzyć się z wieloma nieprzyjemnościami wyłącznie z powodu tego, że są kobietami, a nie mężczyznami. Seksizm w pracy nie jest niczym nowym. Jak rozpoznać to zjawisko? Czy można z nim jakoś walczyć? W naszym artykule zgłębiamy temat dotyczący seksizmu w pracy. Koniecznie sprawdź szczegóły!

Czym jest seksizm?

Seksizm jest to najprościej mówiąc dyskryminacja związana z płcią. Może dotyczyć danej osoby lub też grupy. Definicja według „Słownika Języka Polskiego” brzmi następująco „(…) dyskryminacja osób płci przeciwnej”. Jeśli chodzi o dyskryminacje kobiet to mamy tu podłoże historyczne i kulturowe, między innymi feministki musiały walczyć o swoje prawa. Istnieje wiele opisów tego zjawiska, choć wszystkie są do siebie bardzo zbliżone. Definicja Komitetu Ministrów Rady Europy mówi, że seksizm – „objawiania się historycznie nierównych relacji władzy między kobietami i mężczyznami, które prowadzi do dyskryminacji i uniemożliwia pełny rozwój kobiet w społeczeństwie”. Na przestrzeni lat termin tego zjawiska nieco się zmieniał, aczkolwiek stosunkowo niewiele. Nie ma wątpliwości, że seksizm wciąż istnieje.  Co ważne, dotyka on nie tylko kobiet, ale i mężczyzn. To zjawisko powszechne, między innymi w miejscu pracy.

Jak rozpoznać seksizm w miejscu pracy?

Kobiety i mężczyźni mają różne problemy w pracy, ale seksizm jednak jest jednym z najpopularniejszych. Sprowadzanie kobiety wyłącznie do roli matki i żony jest normalnym zjawiskiem, tak samo jak umniejszenie ekspertkom tylko z powodu ich odmiennej płci. Jak przejawia się seksizm w pracy? Widać go na licznych polach. To będzie, między innymi:

• nierówny podział obowiązków
• uprzedzenia
• publiczne poniżanie
• zachęcanie do dyskryminacji innych
• naruszanie godności pracownika
• nierówne płace w przypadku obu płci
• mobbing
• molestowanie seksualne
• seksizm językowy
• żarty związane z konkretną płcią.

Seksizm w miejscu pracy bywa mniej lub bardziej subtelny. Wiąże się przede wszystkim z problemami, gdy chodzi o płace, awanse oraz z brakiem zaufania ze strony przełożonego. Co ciekawe, branża oraz sektor nie ma najmniejszego znaczenia, bo takie działania stosuje się tak naprawdę w każdym zawodzie.

Kilka przykładowych sytuacji związanych z seksizmem w pracy

Seksizm w pracy przyjmuje różne formy. Czasami trudno jest nam zauważyć od razu, że mamy z nim coś wspólnego. Z reguły wszystko zaczyna się dość niewinnie. Głupie żarty potem przybiorą na sile, do tego pojawią się inne charakterystyczne symptomy. Nierówność dotyka pojedynczych osób lub grup. W większym stopniu to problem przedstawicielek płci pięknej, choć panowie również mogą tego doświadczyć. Poniżej znajdziesz kilka przykładowych sytuacji związanych z seksizmem w pracy:

• luka płacowa, a więc chodzi o wyraźne różnice w wynagrodzeniu wyłącznie z powodu płci
• luka zatrudnienia, czyli pewna płeć ma większe szanse na zatrudnienie niż ta przeciwna
• niezachowanie standardów w czasie rekrutacji, między innymi zadawanie niestosownych pytań przedstawicielkom płci pięknej lub komentowanie ich wizerunku
• protekcjonalne traktowanie
• niedopuszczanie kobiet do głosu, na przykład w czasie spotkań biznesowych
• zdrabnianie kobiecych imion w czasie oficjalnych spotkań służbowych
• podważanie umiejętności oraz kompetencji tylko z powodu płci
• pomijanie pomysłów oraz rozwiązań z racji płci danej osoby
• stosowanie umniejszających komentarzy z racji płci
• zacieranie granic pomiędzy uprzejmością i seksizmem.

To jasno pokazuje, że seksizm w miejscu pracy przyjmuje różne oblicza. Raz widać bardziej dyskretną postać, innym razem jest bardzo wyraźny, dosłownie aż kuje w oczy. Warto dobrze przeanalizować zachowania współpracowników oraz szefa, bo może się okazać, że ich zachowanie jest ewidentnym przejawem seksizmu.

Co mówi kodeks pracy o seksizmie?

Seksizm w pracy pojawia się bez względu na płeć. Kodeks Pracy podaje jasną definicję tego zjawiska – “Dyskryminowaniem ze względu na płeć jest także każde niepożądane zachowanie o charakterze seksualnym lub odnoszące się do płci pracownika, którego celem lub skutkiem jest naruszenie godności pracownika, w szczególności stworzenie wobec niego zastraszającej, wrogiej, poniżającej, upokarzającej lub uwłaczającej atmosfery; na zachowanie to mogą się składać fizyczne, werbalne lub pozawerbalne elementy (molestowanie seksualne).” Artykuł 18, czyli chodzi o „równe traktowanie w zatrudnieniu” bywa przez wiele firm traktowany po macoszemu. Zazwyczaj osoby zajmujące wysokie stanowisko wykorzystują swoją „władzę” i pozycję oraz możliwości, aby obrażać, poniżać, a nawet decydować się na naruszenie czyjejś nietykalności cielesnej.

Kodeks Pracy to są zasady, których należy bezwzględnie przestrzegać w miejscu pracy. Pracodawca ma obowiązek dawać każdemu pracownikowi takie same szanse, gdy chodzi o awans, szkolenia, czy chociażby o warunki zatrudnienia. Płeć, ani tym bardziej inne wyznanie, narodowość oraz przekonania nie powinny mieć wpływu na sposób traktowania danej osoby. Równe traktowanie należy się każdemu w pracy. Nieprzestrzeganie prawa wiąże się z wieloma nieprzyjemnościami.

Seksizm w pracy – jak z nim walczyć?

W wielu miejscach pracy dochodzi do przejawów seksizmu. Niestety, ale w większości przypadków tak naprawdę ludzie nie reagują, wręcz przymykają na to oko, czyli dają pewnego rodzaju przyzwolenie na takie niestosowne zachowanie. To spory błąd, bowiem działania mogą się poprzez to bardziej nasilić i przybrać na sile. W jaki sposób walczyć z seksizmem w pracy? Nie ma jednej skutecznej metody. Istnieją jednak pewne rzeczy, które się w tym wypadku przydadzą, przede wszystkim:

• nie daj sobie „wejść na głowę”, czyli jasno wyznaczaj granice w stosunku do innych i ich działań, ponieważ bez takiego działania dasz w pewien sposób przyzwolenie, aby seksizm nadal trwał
• bądź osobą pewną siebie i miej wiarę, że jesteś pełnowartościowym człowiekiem bez względu na płeć
• zgłoś pewne zachowania osobom, które są bezpośrednio nad Tobą – warto zrobić to pisemnie, aby później mieć dowód w razie „zamiatania” pod dywan
• reaguj zawsze na niestosowne zachowania współpracowników bądź szefa wobec innych
• staraj się stawiać na swoim i nie odpuszczać mimo niestosownego zachowania innych
• nie bój się prosić o pomoc i wsparcie innych, gdy nie radzisz sobie z sytuacją w pracy
• naucz się mówić „nie”, a więc bądź asertywnym człowiekiem.

Pokazywanie jasno sprzeciwu wobec seksizmu sprawia, że „oprawca” przestaje czuć się bezkarny. W ten sam sposób działa stawianie wyraźnych granic i mówienie „nie”. Pamiętaj, że chroni Cię Kodeks Pracy, dlatego możesz wręcz żądać równego traktowania. Zgłaszanie niestosownych zachowań odpowiedniej osobie bądź instytucji pozwala ukrócić ten naganny proceder. Co ważne, „zamiatanie” wszystkiego pod dywan sprawi, że seksizm będzie tylko narastać. Niekiedy konieczne jest wdrożenie radykalnych działań, a więc musisz posunąć się do złożenia pozwu sądowego lub zgłosić sprawę do Państwowej Inspekcji Pracy. Masz prawo domagać się przeprosin, a nawet i odszkodowania.

Jak zapobiegać seksizmowi w miejscu pracy?

Zdecydowanie lepiej jest zapobiegać pewnym działaniom niż potem z nimi walczyć. W przypadku seksizmu jest to trudna sprawa, bowiem kultura, religia i wychowanie ma ogromny wpływ na zachowanie ludzi. Warto od najmłodszych lat pokazywać dzieciom, że wszyscy są równi bez względu na różnice płci lub narodowość. Wpajanie pewnych rzeczy od początku pozwala zapobiec w przyszłości dyskryminacji. Nie każdy zdaje sobie sprawę, że seksizm można wynieść z domu. Dobrze wobec tego od małego uczyć równouprawnienia i akceptacji w stosunku do innych, a to zaprocentuje.

Czy seksizm dotyczy również mężczyzn?

W większości przypadków seksizm dotyka przede wszystkim kobiet. One są uznawane za słabą płeć, która powinna skupić się na wychowaniu dzieci, a nie na robieniu kariery. W ich wypadku nierówność pojawia się na prawie każdym etapie ich codzienności, a nie tylko w miejscu pracy. Jak to wygląda, gdy chodzi o facetów? Mężczyźni także stają się ofiarami seksizmu. Panowie są stawiani na gorszej pozycji nie tylko w pracy, ale i podczas rozwodów oraz w sprawie podziału opieki nad dziećmi. Utrudnianie kontaktu z pociechami lub inne podobne działania są normą. Seksizm dotyka mężczyzn można by powiedzieć w podobnym stopniu co kobiety. Stereotypowe myślenie ma w tym niestety, ale duży udział. Faceci wielokrotnie są ofiarami przemocy psychicznej i fizycznej, a nawet ekonomicznej czy też dochodzi do ich molestowania. Tutaj jest gorzej niż u kobiet, bo mało kto wierzy, że mężczyzna może być nierówno traktowany. To pokazuje, że społeczeństwo wciąż myśli szablonowo, a poprzez to krzywdzi innych.

W przypadku seksizmu płeć nie ma większego znaczenia, bowiem tak naprawdę każdy może stać się ofiarą. Panowie pracujący w typowo kobiecym zawodzie lub dbający przesadnie o siebie mają z automatu nadawaną „łatkę”. Inni również doświadczają dyskryminacji. Seksizm zawsze sprawia, że dotyka ich nierówne traktowanie.